 Existe a crenza popular de que a certas persoas nunca lles descansa a súa mente. Quizais as que teñen TDAH se encontran entre elas. Sen embargo é sabido desde hai tempo que o cerebro, o de todo o mundo, está sempre en actividade, mesmo cando nos propoñemos ?non pensar en nada?.
En 2001, o neurólogo Marcus Raichle publicou un artigo no que resumía os resultados das súas investigación sobre a actividade do cerebro en estado de repouso: En efecto, concluía, existe unha actividade característica do cerebro durante os momentos nos que non ?pensamos en nada? e ademais esta actividade producíase nunha rede cerebral integrada por varias rexións (o córtex prefrontal medial, o córtex cingulado posterior, o lóbulo parietal inferior e rexións temporais mediais). Raichle denominou a este conxunto de circuítos ?rede neuronal por defecto? (RND) xa que funciona nos momentos que as persoas non teñen unha tarefa determinada. Así mesmo, de maneira curiosa, constatouse que a RND deixaba de funcionar cando a persoa tiña unha tarefa determinada á que atender ou pensar.
Durante estes últimos dez anos os neurocientíficos veñen prestando grande atención á RND, relacionando o seu funcionamento coa actividade de ensoñación (o que popularmente se denomina ?soñar desperto?) ou divagación mental, así como con aspectos como a creatividade. Así mesmo, tamén se ten investigado o funcionamento alterado da RND en trastornos como a Enfermidade de Alzheimer, a esquizofrenia, o autismo ou a depresión.
En 2007, dous dos autores máis influentes no campo do TDAH, Edmund Sonuga-Barke e F. Xavier Castellanos e propuxeron a hipótese de que as persoas con TDAH teñan disfuncións na RND. A lóxica que soporta esta hipótese consiste en que as frecuentes distraccións que experimentan as persoas con TDAH durante a realización de tarefas, nas cales é habitual que se dediquen a ?soñar despertos? se deban á interferencia da actividade da RND. Desta maneira, por dicilo dunha maneira facilmente comprensible, as persoas con TDAH terían unha ?máquina de divagar? demasiado activa e difícil de controlar, pois non se desactivaría cando a persoa o precisa.
Desde entón varios estudos veñen poñendo a proba a hipótese da RND no TDAH, empregando técnicas de Resonancia Magnética Funcional (RMf):
-En 2009, Catherine Fassbender e os seus colaboradores publicaron un estudo con nenos no que, en efecto, atoparon que a distractibilidade observada durante unha tarefa de memoria estaba relacionada coa dificultade para suprimir a actividade da RND, apreciándose que os participantes que tiñan TDAH tiñan maiores dificultades para suprimila que os que non tiña o trastorno.
- Tamén un equipo de investigación da Universidade de Nottingham publicou recentemente resultados nos que se apreciaba un funcionamento anómalo da RND nos rapaces con TDAH: De maneira interesante, estes investigadores atoparon que os participantes con TDAH tiñan dificultades para suprimir a RND cando o contido motivacional da tarefa era baixo, sen embargo, en tarefas moi motivadoras, o funcionamento da RND era semellante nos nenos con e sen TDAH (un elemento máis que explica por qué as persoas con TDAH poden atender sen dificultade a cousas que lles interesan moito).
-Así mesmo, neste traballo tamén se atopou outro efecto de interese sobre a RND: cando os participantes estaban baixo o efecto de medicación con metilfenidato tiñan menores dificultades para suprimir a actividade da RND cando era necesario.
-Outro estudo recente sobre o funcionamento da RND empregou unha técnica de resonancia magnética funcional de conectividade en estado de repouso. No mesmo observouse cómo o funcionamento do córtex prefrontal medial era anómalo en estado de repouso e tiña unha conectividade atípica coas outras rexións da rede nos participantes con TDAH. Este resultado, deste xeito, replica (confirma) o atopado por Castellanos e ous seus colaboradores nun estudo piloto no que empregaron a mesma técnica.
-Segundo conclúe Castellanos, o funcionamento atípico da RND está, deste xeito, relacionado coa distractibilidade típica das persoas con TDAH, así como co seu carácter ?pasmón?, pero tamén coa súa alta variabilidade intrapersoal: é dicir co feito de que nuns momentos fagan unha cousa ben e, ao minuto, os seu rendemento, de repente, sexa unha calamidade.
Os artigos comentados son:
Castellanos, F.X., Kelly, C. e Milham, P. (2009). The Restless Brain: Attention-Deficit Hyperactivity Disorder, Resting-State Functional Connectivity, and Intrasubject Variability. Canadian Journal of Psychiatry, 54, 665?672.
Fair, D.A., Posner, J., Nagel, B.J., Bathula, D., Costa Dias, T.G., Mills, K.L., Blythe, M.S., Giwa, A., Schmitt, C.F. e Nigg, J.T. (2010). Atypical default network connectivity in youth with attention-deficit/hyperactivity disorder. Biological Psychiatry, 68, 1084?1091.
Fassbender, C., Zhang, H., Buzy, W.M., Cortes, C.R., Mizuiri, D., Beckett, L. e Schweitzer, J.B. (2009). A lack of default network suppression is linked to increased distractibility in ADHD. Brain Research, 1273, 114-128.
Liddle, E. B., Hollis, C., Batty, M. J., Groom, M. J., Totman, J. J., Liotti, M., Scerif, G. and Liddle, P. F. , (2011). Task-related default mode network modulation and inhibitory control in ADHD: effects of motivation and methylphenidate. Journal of Child Psychology and Psychiatry, , 52, 761-771
Sonuga-Barke, E.J.S. e Castellanos, F.X. (2007). Spontaneous attentional fluctuations in impaired states and pathological conditions: A neurobiological hypothesis. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 31, 977-986. |
