Cando alguén vai ao teatro, a un concerto ou a unha festa de calquera índole, se a festa é do seu agrado, lembra inmediatamente, e lamenta que as persoas que él quere, non se atopan alí. ?O que lle gustaría isto a miña irmá, a meu pai?, pensa, e xa non goza do espectáculo senón a través dunha feble melancolía. Ésta é a melancolía que eu sinto, non pol-a xente da miña casa, que sería mesquiño e ruin, senón por todas as crianzas que por falla de medios e por desgraza súa, non gozan do supremo ben da beleza, que é vida e é bondade e é serenidade e é paixón.

Non só de pan vive o home. Eu, si tivera fame agonizando na rúa non pediría de esmola un pan; senón que pediría metade dun pan e un libro. E eu ?ataco? dende eiquí violentamente aos que somentes falan de reivindicacións económicas sen nomear endexamáis as reivindicacións culturais, que é o que os pobos demandan a berros. Bo é que todos os homes coman, mais, que todos os homes teñan coñecementos xerais. Que gocen todos os froitos do espírito humán, porque do contrario é convertilos en máquinas ao servizo do Estado, é convertilos en escravos dunha terrible organización social.

A min dame moita máis mágoa un home que quere aprender e non pode, que un esfamado. Porque un esfamado pode acougar a súa fame doadamente cun anaco de pan ou cunhas froitas, mais, o home que ten ansia de saber, e non ten medios, sofre unha tremebunda anguria porque, son libros, libros, moitos libros os que necesita, e, onde están isos libros?.

¡Libros! ¡Libros! Fai eiquí unha palabra máxica que equival a dicir: ?amor, amor?, e que debían os pobos pedir, como piden pan, ou como cobizan a choiva para as súas sementeiras.

Cando o eximio escritor ruso Fedor Dostoyevsky, pai da revolución rusa, moito máis que Lenin, se atopaba prisioneiro na Siberia, alonxado do mundo, entre catro paredes asediado por isoladas chairas de neve infinda; e pregaba acorro, en carta á súa lonxana familia, só dicía: ?¡Mandádeme libros, libros, moitos libros para que a miña ialma non morra!?. Tiña frío e non pedía lume, tiña unha terrible sede e non pedía auga: pedía libros, é dicir, horizontes, é dicir escaleiras para subir á cume do espírito e do corazón. Porque a agonía física, biolóxica, natural, dun corpo por fame, sede, ou frío, dura pouco, moi pouco, pero a agonía da ialma insatisfeita dura toda a vida.

Xa dixo o grande Menéndez Pidal, un dos sabios máis verdadeiros da Europa, que o lema da República debe ser: ?Cultura?. Cultura porque só a través dela se poden resolver os problemas en que hoxe se debate o pobo cheo de fe, mais, necesitado de luz.

METADE DUN PAN E UN LIBRO
Locución de Federico García Lorca ao Pobo de Fuente de Vaqueros (Granada)
Setembro 1931
MondoñedO
Día das Letras Galegas 2011 [ampliar]

In Memoriam

Jesús Docampo naceu en Vilanova de Lourenzá, vila de destacadas personalidades da arte e da cultura como Julia Minguillón, Francisco Fernández del Riego, etc. Nesta vila veciña de Mondoñedo se criou e formou Suso de Bernabel.

Casado con Luz Pardo Espín na aldea de Santa María de Vilamor-Mondoñedo, onde viviu ata a súa desaparación recente. Tivo dous fillos desa unión, José Luis Docampo e Andrés Docampo, ó cal lle pedimos o debido permiso para reeditar esta colección e tamén nos achegou os datos desta sinxeliña semblanza.

Jesús Docampo era coñecido popularmente en toda a bisbarra por ?Bernabel?, ou ?Xesús de Bernabel?. Todas as parroquias da bisbarra de Mondoñedo coñecérono como un home falangueiro, amigo da bouba, das troulas e do parrafeo. Rexo, corpachón, semellaba un vinculeiro de boa casa, con medas de dous anos, priguizoso, moi lugués, galego cen por cen. Sempre ocurrente e satírico nos seus versos, nas súas regueifas de humor e infinidade de contos. Gustaba infindo da farra, da conversa, sin présas. Autodidacta, chegou a exercer de cesteiro de recoñecida sona. Labrego e maquetista artesanal de aparellos da labranza, cabozos, carros do país, etc. Nas derradeiras décadas adicouse a esa deliciosísima vida, xa case descoñecida, que é ir de vagariño, sen présa, sen a que non hai bardo posíbel. Foi unha figura verdadeiramente popular sempre disposto a esmorga. Deixou lenda. Tiña a humildade defensiva característica dos labregos da nosa terra, un humorismo socarrón e unha ?retranca? peculiarmente galega. Unha inspiración evidente e instinto satírico, como xa dixemos.

Moita da súa obra poética está desperdigada por todo o concello e bisbarras limítrofes. No ano 1999 pon ao noso dispor Bernabel, os orixinais manuscritos de unha boa parte da súa obra, para recollela nunha maqueta e editala, que endexamais, en vida se fixo. Ahora quédanos o traballo de recuperar e recoller a que está por ahí nas mans duns e outros. Sería desexábel, o cal propoñemos dende eiquí, editala toda xunta e facela coincidir con unha merescida homaxe das corporaciós galegas pola súa valiosa aportación ás letras galegas.

A xubilación cólleo en bon estado de saude e moitos anos nunca faltou á cita de moitos eventos e as reunións atractivas semanais polas bisbarras e tabernas de Masma, Vilanova ou Mondoñedo.

Nos anos seguintes o seu corpo, noutrora rexo e fornido, ve perder a saúde paseniñamente, non exentos eles de dor e sufrimento.

A morte vaille saír ao encontro. O funeral e o enterro tiveron lugar na parroquia de Vilamor-Mondoñedo co templo ateigado dunha grande multitude de xente que acudíu a despedilo na sepultura onde desde entón repousan os seus restos mortais.

A vida intensa do querido amigo, admirado vate e veciño, deixou entre todos nós unha pegada humana e unha senda de tradicción, de variedade de literatura popular para honra das nosas letras.

1 [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] ... [18]