Nas comarcas do Condado e A Paradanta hai actividades grupais que se perden no tempo, mesmo semella que leven toda a vida realizándose. De entre as máis coñecidas están os seráns que comezan despois do día 1 de novembro e rematan co Entroido, aínda que estas foliadas actuais (como lle chaman na provincia da Coruña) cheguen ata xuño. Outras tradicións menos coñecidas son os cercos. As prohibicións que viñeron despois da Guerra Civil, a falta de poboación e a mudanza de costumes fixo perigar a súa continuidade.
Mália o seu contexto relixioso, non exento de elemento pre-cristiá, a idea de que os veciños arrodearan a pé toda a parroquia a principios de ano para solicitar boa sorte é un caso curioso que se mantivo sempre na Franqueira (A Cañiza, Pontevedra) e que se recuperou hai uns anos primeiro en Paraños e logo en Prado da Canda, ambas poboacións no concello de Covelo.
Antecedentes
Non constan documentos escritos dos seus inicios posto que esta celebración parte do pobo e non da igrexa. Javier, crego de Prado da Canda e A Franqueira, apunta que ?a tradición pode vir xa da Idade Media cando houbo as epidemias de peste. Hai outros lugares, como Redondela, onde se conserva o de sacar unha imaxe en semellantes circunstancias?. A súa teoría baséase nas pestes que asolaron Europa no século XIV.
Fixeron comparar os ataques desta enfermidade cos das ?flechas?. A poboación, daquela, buscou a intersección dun santo que fose martirizado con elas polo que adoptaron a figura de San Sebastián. Dende entón hai documentos que relatan como se realizaron oracións neste sentido en Roma en 860, Milán en 1575 e Lisboa en 1599. Javier adaptou varios textos relixiosos ao galego e os emprega nas pregarias que se realizan no cerco. A nivel popular a xente sempre acordou a imaxe de San Sebastián. ?Dicían que había que sacar o San Sebastián, que daba sorte?, comenta Angelina (70 anos, Barrio do Cebreiro, A Franqueira).
O Cerco
En que consiste un cerco, ou circo como o chaman en Paraños? O día de San Sebastián ou o domingo posterior as campás da igrexa chaman por todos os veciños cara ao mediodía. Unha vez na capela sacan as imaxes que, ademais de San Sebastiá, poden ser a da Virxe da Franqueira (na Franqueira) ou o San Roque (en Paraños). Por iso na Franqueira tiñan o costume de ser as mulleres quen levaran a Virxe e os homes o santo. Acompañados de gaitas comezan a camiñar polas corredoiras e pistas procurando arrodear toda a parroquia. Dentro do círculo imaxinario deben quedar casas e fincas traballadas. Ao longo de tres ou catro horas que dura o cerco aqueles que teñan cerca a súa casa van quedando nela ou engadindose se non foron á saída. Nos cruzamentos de camiños ou lugares sinalados o grupo fai un alto e bótase un responso pola saúde do gando, polas boas colleitas, polos enfermos da parroquia e pola boa sorte, en todos os sentidos, que se desexa ter ao longo do ano. Eran paradas ?para rezar?, como indica Angelina.
Na Franqueira e en Paraños os veciños acompañaban aos santos camiñando pero en Prado da Canda xurdiu o costume de ir correndo. ?Os vellos non podían ir porque non nos pillaban, era unha tradición, os curas aquí sempre foron novos e tamén corrían?, asegura Isaura (72 anos, Aldea de Abaixo, Prado da Canda). Había música de gaita e a actividade duraba todo o día. ?O cerco era á mañá e a festa á tarde?, apunta Isaura. Os gaiteiros contratábanse perto xa que daquela as comunicacións eran moi malas. Acompañaban cos seus instrumentos aos santos e despois do xantar tocaban na festa ?que remataba ás 2 da madrugada?, asegura Isaura.
Estes horarios deron lugar a máis dunha anécdota. ?Un ano trouxemos uns gaiteiros de Paraños e ás 12 da noite quixeron marchar?, sorri Isaura mentras lembra ese día, ?corrímolos por aí adiante. Despois non os chamamos máis?. Non todas as anécdotas son negativas. Isaura conta como por mor do mal tempo ?máis dunha vez os músicos quedaron varios días na parroquia? e claro, a festa continuou.
Recuperación
O cerco non deixou de celebrarse nunca na Franqueira pero si noutras parroquias da zona. Foi hai xa uns anos cando a Asociación de Veciños de Paraños decidiu recuperalo. Un tempo despois esta iniciativa incitou á Asociación de Veciños de Prado da Canda a facer o mesmo na súa parroquia. ?Non foi doado?, asegura Mauricio Lamosa, Presidente da Comunidade de Montes de Prado da Canda, ?posto que o camiño que seguían antes era moi difícil, agora hai moitos peches xa que o gando non durme nas cortes?. Hoxe os tres cercos teñen as súas particularidades. Na Franqueira empregan ?chimpíns? para levar as imaxes polo grande percorrido e as importantes costas que hai na parroquia. En Paraños este ano non apareceu o cura por moito que os veciños cansaron de tocar as campás. En Prado da Canda xa non corren como antano. Iso sí, os tres teñen ao seu remate unha festa... con gaitas e baile como manda a tradición.
En 2013, cando vexa a luz a vixésimo terceira edición do dicionario da Real Academia Española (RAE), "tonto" xa non será sinónimo de "galego". Dentro dun par de meses, segundo José Manuel Blecua, secretario da Academia, na páxina de Internet (www.rae.é) xa se indicará que o artigo está enmendado. A RAE segue sostendo que no fala coloquial de Costa Rica utilízase "galego" co significado de "tonto", pero decidiu retiralo porque non se acharon "documentos escritos" nos que apareza plasmado este uso.
"Facer mesa de galegos" volverá ser "levarse o diñeiro do outro no xogo"
Na edición actual do dicionario (2001), para a RAE, o término "galego" quere dicir natural de Galicia, pertencente ou relativo a esta comunidade autónoma, vento cauro ou noroeste, persoa nacida en España ou de ascendencia española que vive en América, parvo, tartamudo, lingua dos galegos, lagartija de río que nada moi rápido, libélula, ave palmípeda parecida á gaviota e dispositivo que aplana e nivela a cana de azucre antes de ser molida.
Para os responsables de limpar, fixar e dar esplendor á lingua, as expresións máis vigentes en relación con esta palabra son as de "caldo galego", "gaita galega", "nabo galego" e "trompa galega". Neste mesmo dicionario existe o término despectivo "gallegada" (multitude de galegos, palabra ou acción propia dos galegos), pero non se atopa o equivalente de "catalanada", senón o moito máis culto de "catalanismo".
O galego, na súa histórica condición de emigrante, primeiro a Castilla durante a siega e despois a todo o mundo e para toda a vida, foi acumulando acepciones desde o primeiro dicionario, o de Autoridades, do ano 1734. Cela intentou sacar brillo á palabra e conseguiu eliminar, na edición de 1992, o significado de "mozo de corda", que entrara en 1936. Pero entón, no primeiro tomo da RAE aínda non aparecían as acepciones de "tonto" e de "tartamudo". Iso veu despois, para abundar no ensañamiento con este gentilicio, o único do Estado que aparece maltratado sistemáticamente desde o século XVIII. "En Costa Rica e O Salvador, respectivamente", segundo o colectivo Garipano, que loita pola eliminación das acepciones despectivas, "fai uns 60 anos que non se usa galego por tonto e por tartamudo". A Academia Costarricense da Lingua acordou por unanimidad en 2007 suxerir a todas as academias do español, incluída a de Madrid, que eliminasen o significado de "tonto". Pola súa banda, fai tres anos, o académico do Salvador Matías Romeu enviou un correo electrónico á RAE aclarando que o uso de galego por tartamudo fora residual e local, e a maioría dos salvadoreños descoñecían ese significado.
En catro anos, a RAE varrerá "tonto" pero recuperará unha expresión que xa aparecía en 1914 como sexto significado da palabra, aínda que logo retirouse. É a de "mesa galega" ou "mesa de galegos", que unhas veces quere dicir "aquela en a que falta o pan de trigo" e noutras ocasións, precedida do verbo facer, significa "levarse todo o diñeiro do contrario no xogo".
Fai dous anos, Mar López, unha estudante de Magisterio compostelana que acababa de cumprir os vinte, organizou unha asociación con amigos para enfrontarse a esta "inxustiza" logo de saber que o BNG pelexaba polo mesmo. O seu colectivo, Garipano (que quere dicir "galego" en barallete), dirixiuse a todas as academias de América reclamando axuda para fulminar as acepciones de "tonto" e "tartamudo", e para que se defina a lingua galega con tanto detalle como o catalán e o euskera. Garipano pide tamén que se adiante a acepción do idioma, hoxe no sexto lugar, ata o segundo ou o tercer posto. Agora, "lingua dos galegos" aparece detrás de "tonto" e de "tartamudo". Segundo López, "calquera que o lea pode entender que é lingua dos bobos e os tartamudos". A 23ª edición, afirma Blecua, "revisará a definición de todas as linguas" para non facer distingos. Pero o idioma, como moito, só avanzará ata a quinta posición e iso grazas á marcha de "bobo".
Garipano leva a cabo no seu web (aproldalinguagalega.org) unha recolleita de firmas. A asociación quéixase tamén de que se intente ocultar que o de "tonto" ou "tartamudo" refírese, en realidade, aos emigrantes españois en xeral. Porque galego é "español" en América Latina. E os chistes de galegos foron sempre chistes sobre españois.
A Deputación da Coruña e a Fundación Paideia impulsan a produción discográfica.
Dez formacións musicais participaron na cuarta edición do programa "outra+outra"
O presidente da Diputación da Coruña, Salvador Fernández Moreda, e a súa homóloga da Fundación Paideia, Rosalía Mera, participaron no acto de entrega de CD's aos 10 grupos participantes na edición 2008 do programa "Outra Outra".
A colaboración entre o estudo de grabación do Centro de Iniciativas Empresariais MANS, promovido pola Fundación Paideia, e a Diputación da Coruña, permitiu a estas agrupaciones musicais da provincia gravar os seus temas nun estudo de son profesional, dotado da máis moderna tecnoloxía, e editalos en compact disc.
Editáronse un total de 10.000 CD's, 1.000 por cada grupo musical, que abarcan estilos tan diversos como a música tradicional galega, clásica, música cubana ou jazz.
Os grupos participantes nesta última edición do programa foron:
- A Asociación Cultural "O Castro", de Oleiros;
- A banda de música municipal de Brión,
- A Agrupación folclórica "Ancoradoira", de O Burgo (Culleredo);
- A Asociación cultural "Os Castros" de Ames;
- Mr. Dixie Jazz Band da Coruña;
- Mijail Moriatov e grupo, (A Coruña);
- Quinteto Cimarrón (A Coruña),
- Artemis Ensemble (A Coruña),
- Asdúas Band de Fene
- A Asociación Ferrolana "Bohemios", (Ferrol).
Tanto Fernández Moreda como Rosalía Mera destacaron o éxito da convocatoria que, na súa cuarta edición, ofrece uns resultados interesantes. Dende a súa creación, no ano 2005, un total de 54 formacións musicais da provincia editaron os seus traballos en CD grazas ao programa "outra+outra".
Os representantes dos grupos integrados nesta nova edición do proxecto "Outra outra" expresaron o seu agradecimiento tanto á Diputación da Coruña como á Fundación Paideia "por esta oportunidade que nos deron para gravar o noso traballo".
Durante o acto de entrega dos Cd's presentouse, ademais, unha publicación na que se repasa a traxectoria do programa "outra outra" nestes catro anos.
O único requisito para participar neste programa é estar incluído no programa "Rede cultural" da Diputación da Coruña, a través do que no ano 2008 programáronse máis de mil novecentos actos culturais e musicais na provincia.
Segundo os datos aportados esta tarde por Salvador Fernández Moreda, este ano solicitaron a súa participación na "Rede cultural" un total de 1.403 grupos. Do total, 459 son grupos de música clásica, 272 de teatro e títeres, 38 de danza, e o resto doutras manifestacións musicais e artísticas.
Dende Machina queren anunciar que xa teñen completamente grabado o novo traballo que levará por título "Post-Bravú".
O disco está conformado por 13 temas máis un regalinho, grabados en Océano estudios de Nigrán con Xavier Abreu, e coas colaboracións de Xabier Díaz, Mourón (Dios ke te crew) e GendeBeat. A data de lanzamento está prevista para mediados de Abril, antes da cal publicaran un primeiro adianto no seu "MySpace " onde também podedes ver o video de como se cocinhou este novo trabalho.
A charanga máis veterana e popular da comarca do Val Miñor termina a gravación do seu primeiro disco compacto
Os Terribles xa gravou o seu primeiro disco compacto e sairá pronto ao mercado. A charanga máis veterana da comarca do Val Miñor xa deixou para a posteridade aquelas cancións que alegraron a vida a miles de galegos en tempos de penurias.
Abrullido chámase este primeiro traballo discográfico, como homenaxe ao barrio de Doas onde antigos compoñentes da banda e os seus descendentes decidiron fai anos volver unirse e onde ensaian todos os xoves pola tarde. E iso débese ao afán da familia Sousa por manter viva unha tradición musical que xa vai pola terceira xeración. Dous fillos de Claudino, o fundador, Manuel e Jesús, tomaron a testemuña, xunto cos sobriño netos Verónica e Xurxo, que con 17 anos é o benjamín da agrupación. A eles sumouse Jaime Estévez, que compón novos temas e levou a cabo o traballo de recordar as vellas melodías para pasalas a partitura.
A obra ten todas as súas raíces no municipio de Gondomar. A gravación leva o selo de calidade dos estudos de gravación de Casa de Tolos, en Mañufe, e foi patrocinada polo Concello gondomarense, a comunidade de montes de Doas e a Xunta de Galicia.
Patrimonio inmaterial
Era de xustiza que unha banda que tanto soou en innumerables acontecementos quedase rexistrada nunha gravación para que no futuro non quede no esquecemento unha mostra do patrimonio inmaterial do Val Miñor.
E quen é un gran defensor de toda esta riqueza da cultura galega, o profesor do instituto Terra de Turonio Santiago Veloso, non se quedou á marxe do proxecto, posto que é o autor dun librillo sobre a historia da charanga que se venderá xunto co disco compacto.
Os Terribles apúntanse así ás novas tecnoloxías, aquelas que no pasado fóronlles desprazando aos poucos, cando os potentes amplificadores dos grupos de verbenas empezaron a provocar o esquecemento das charangas e despois, nas últimas décadas, a música enlatada das discotecas fixo que os intérpretes deixasen de ser imprescindibles.
"Alalá" vai cruzar esta noite o Atlántico para coñecer os protagonistas que mantiveron viva a música tradicional galega na cidade de Salvador de Bahía, un dos lugares do Brasil onde máis galegos chegaron xa desde fins do século XIX e onde a maioría deles foi para traballar en sectores como a hostalería ou a alimentación. Así, pouco a pouco foron establecendo o que denominaron como "cadeas familiares da emigración", co resultado de que o noventa por cento dos españois de alí son galegos e, deles, a maioría de Ponteareas.
Os galegos de Salvador de Bahía viviron permanentemente co soño de volver á súa Galicia natal, pero co tempo foron formando familias e o retorno íase facendo máis difícil... e foi máis un soño. Neste contexto a música valeulles para ter a súa casa un pouquiño máis cerca, por iso a mantiveron como puideron, ao principio, a través de agrupacións como os Caballeros de Santiago ou a Asociación Río Tea, e máis tarde crearon grupos entre familiares, como Os Celtas, mentres que a institucionalización chegou da man de escolas de música coma o EDACE, que conta con máis de cen alumnos nas clases de música tradicional galega.
Será este luns 23 de marzo no Forum Metropolitano de Coruña ás 21h nun concerto enmarcado dentro do ciclo primavera-verano Forumfolk 09.
O Grupo de Zanfonas e voces do Coro Cántigas da terra + Oscar Fernandez + Invitados (Carlos Quintá, acordeón diatónico e Pulpiño Viascón, Zendrúm e Serrón Musical)
??Nunha hora de concerto un percorrido polo que foi i é a Zanfona en Galicia, dende os cantos de cego á zanfona contemporánea??
Coa primavera, chega unha nova xeira dos Encontros dos Axóuxeres! Lembra que é imprescindible reservar previamente e que é posible inscribirse a partir do 9 de marzo, no teléfono 686 160 879.
Os Axóuxeres é unha proposta para beber cantigas, brincadeiras e aloumiños, metelos nos petos e levalos para a casa, para que a nosa lingua siga pasando de pais e nais a fillas e a fillos. Ver, cheirar, gustar, tocar, escoitar, falar con todos os nosos sentidos, isto son as festas e os encontros dos Axóuxeres, na proposta de Galitoon.
Na programación dos Axóuxeres veñen participando distintos artistas que unen palabra, emoción e música, para animar os máis pequenos a falar, a cantar e a gozar co galego. Músicos e actores, da man de Totó, un pequeno moneco de pelo azul que aprende as primeiras palabras, logran que os encontros dos Axóuxeres sexan inesquecibles.
Datas dos encontros primavera 2009
20 de marzo: Marín. Granxa de Briz. 18.00 horas
22 de marzo: Monforte de Lemos. Edificio Multiusos. 12.00 horas
22 de marzo: Allariz. Salón da Praza de Abastos. 18.00 horas
3 de abril: Porto do Son. Centro de Interpretación do Castro Baroña. 18.00 horas
4 de abril: Ribeira. Auditorio Municipal. 12.00 horas
4 de abril: Boiro. Casa da Cultura Ramón Martínez. 18.00 horas
5 de abril: A Illa de Arousa. Auditorio do Concello. 12.00 horas
5 de abril: Ribadumia. Centro social de Barrantes. 18:00 horas.
17 de abril: Cangas. Auditorio Municipal. 18.00 horas
18 de abril: Ponteareas. Centro Artístico Sportivo. Ás 12:00 horas.
18 de abril: Salvaterra de Miño. Casa da Cultura. 18.00 horas
19 de abril. Tomiño. Auditorio de Goián. 12.00 horas
24 de abril. Outes. Centro Social. 18.00 horas
25 de abril: A Estrada. Teatro Principal. 12.00 horas
25 de abril. Poio. Comunidade de Montes "Rega dos Agros" de Combarro. 18.00 horas
26 de abril. Teo. Casa Común de Oza. 18.00 horas
Para tod@s aqueles que participades na representación da Reconquista da Vila de Vigo lembrar que o derradeiro ensaio xeral é este sábado ás 20:30 comezando na Praza da Constitución.
Sexta feira 20 (Venres)
? Samesugas na Gentalha (Compostela)
? Victor Aneiros no Badulake de Ordes
? Os Chiquilicuatres no Sete Flores do Carballiño
? Ardentía no Furancho Malaherba (Matamá)
Sábado 21
? The Homens na Sala Babel (Lugo)
? Boy Elliott & the Plastic Bags en Silleda
? Sem Resposta na Artabria (Ferrol)
? Os Trasnos de Moscoso no Pub Leblon de Pontecaldelas
? Tanto Nos Ten (TNT) no Furancho Malaherba (Matamá)
? GS21 ?Isolma? no Auditorio de Rianxo ás 21:00
? Duo Fdz. & Quintá no C.S. A Esmorga (Ourense)às 23:00
? Os Cuchufellos e Ce Orquestra Pantasma no Aturuxo (Boiro)
? Os Abrentes de Cerdedo en Quireza (Cerdedo)
? Serán de Moreira (Soutomaior)
? Serán en Borreiros (Gondomar)
Domingo 22
? Homenaxe a Xurxo García no Centro Cultural de Cabral (Vigo) ás 18:00
? Mamá Cabra no Centro Social de San Cosme (Barreiros) ás 18:00
? Uxía no Teatro Municipal Área Panorámica de Tui ás 20:30
Os ex alumnos de Cabral de Xurxo García recoñecen a súa traxectoria como mestre. O gaiteiro comezou o seu andaina hai 30 anos en Os Ventos de Comesaña
O domingo 22 de marzo, o Centro Cultural e Recreativo de Cabral organiza, a partir das 18.00 horas, unha Xuntanza Folclórica na que os alumnos de gaita e baile da entidade renderán homenaxe ao que foi o seu profesor durante os últimos trece anos, Xurxo García.
Xurxo fíxose cargo da agrupación en 1995. Ás súas costas tiña xa unha dilatada carreira, que iniciou en 1980 en Os Ventos de Comesaña. Foi membro deste grupo ata 2004, ano no que o deixou pola mesma razón pola que cedeu a dirección da formación de Cabral o pasado ano a unha das súas alumnas: "Creo que hai que dar paso a outra xente". Na actualidade, espéranlle novos retos en tres formacións: os grupos de baile e gaitas de Matamá, e a agrupación de gaiteiros de Morgadáns.
Espírito de grupo
Xurxo sempre foi profesor en centros culturais, feito que lle deu unha particular perspectiva á súa forma de ensinar a tocar o instrumento. "Hai profesores aos que lles gusta montar unha gran banda de gaitas, con xente moi boa que o día de mañá poden ser gaiteiros. A min gústame tocar coa xente do barrio; que todos poidan chegar a tocar o instrumento, uns a un nivel, outros a outro".
Así, o gaiteiro intenta transmitirlles aos seus alumnos, por encima de todo, o espírito de grupo. "Os ensaios son sagrados, os horarios son sagrados, as actuacións son sagradas, o compañerismo é sagrado", manifesta. Un labor na que inviste grandes doses de paciencia, agarimo e ganas, para conseguir que a xente se ilusione e se implíque no proxecto.
Non sorprende,xa que logo, que esta homenaxe en Cabral emocionoulle. "Foi unha auténtica sorpresa, non contaba con el", afirma. Malia deixar a dirección do grupo, Xurxo segue ligado ao Centro Cultural e Recreativo de Cabral. "Sigo indo por alí de cando en vez, vou con eles a tocar... Exerzo de mestre, máis que de profesor, e o que antes facía cobrando, agora fágoo de balde".
Un paso máis aló da tradición
Malia utilizar profusamente o repertorio tradicional galego, Xurxo García escapa sempre da uniformidade. "Collo parte dos cancioneiros do século pasado e do XIX, porque é obrigado aprender estes temas, pero como son tan extensos, intento sempre elixir aqueles que menos soan, e crear un repertorio particular para cada grupo".
O gaiteiro fíxase tamén no repertorio das murgas, e ata monta algunha que outra ranchera. "Non son un purista", declara.
Virtuosismo e Profesionalidade
Nas súas tres décadas como gaiteiro, Xurxo García foi testemuña dos cambios que experimentou o mundo da gaita na Galiza. "Cando eu empecei, nos 80, quedaban aqueles cuartetos de gaiteiros maiores, case non había novos tocando o instrumento", recorda. "De feito, os grandes gaiteiros como Carlos Núñez son máis ou menos da miña idade, e empezaron a tocar sobre esa época".
Afirma Xurxo que a gaita profesionalizouse, aspecto que se viu favorecido pola súa entrada nos conservatorios. "Pasouse a estudar a fondo, e son moitos xa os gaiteiros virtuosos", apunta. Iso si, a constancia é fundamental: "A gaita é un instrumento moi difícil de tocar e hai que collela todos os días. Eu levo 30 anos, non a deixei nunca".
O instrumento en si tamén cambiou. "Antes, conseguir dúas gaitas que afinaran igual era moi difícil. Neste tempo traballouse moito o instrumento, e hoxe a gaita pode tocar en calquera sitio, perfectamente afinada"
Ficades tod@s convidad@s à ceia-foliada o próximo sábado 21 de março apartir das 21h30 no local da Aguilhoar à festa de aniversário do Centro Social impulsionado em 2007 pola associaçom limiá Aguilhoar com o intuito de abrir umha janela, por pequena que esta for, que visibilizar umha outra Galiza que nom se cala e se rebela.
Este sábado 21 de marzo non podes deixar de participar o dia que facemos un ano de traballo!
Programa:
->Sesion vermout con Os veraneantes e Cé orquestra pantasma, teremos mexilons cocidos... na Praza de Galiza (praza do concello) dende as 12h
->Xantar ás 14h no noso local. (É preciso apuntarse antes. 10?)
Apontadevos no correo: localsocialbarbanza@gmail.com
O menu sera elaborado polos nos@s cocinheir@s e consistira en empanadas variadas, churrasco, crioulos, salada, tortilla galega e contaremos con alternativa vexetariana
-> Gran gincana de xogos populares na parte de atrás do Parque Municipal da Cachada ás 17.30h.
Billarda, carreiras de sacos, bolos celtas, a chave...
-> Gaiteiros e baile ás 19h na Praza de Galiza (praza do concello)
-Grupo Rosalia de Castro (Cacheiras)
-Xilbarbeira (Boiro)
-Xoaninhas (Boiro)
Ao rematar as actuacions faremos un paseo/rondalla polas ruas de Boiro ate o noso local cos grupos e con todos que ala estedes!
-> Concerto no noso local ás 23h. ACTUARÁN Ce Orquestra Pantasma e OS CUCHUFELLOS!
Rematan os concertos no furancho "malaherba" (situado na Praza de San Mauro 22 Matamá) co fin de obter beneficios para facer o III festival "sons da lameira" que terá lugar en Matamá os días 17 e 18 de xullo 09.
O furancho remata co seguinte programa de actuacións:
Venres 20 mar. As 23h: Ardentía (folc)
Sábado 21 mar. As 23 h: Tanto Nos Ten (TNT)(folc)
GRUPOS DE PANDERETEIRAS
CUARTETOS DE GAITAS
GAITEIROS SOLISTAS
BASES
1. É un concurso no que poderán participar grupos de asociacións xuvenís, culturais e recreativas, folclóricas, de veciños, etc..., que o desexen.
2. Constará de tres modalidades: grupos de pandereteiras, cuartetos de gaitas (deberán estar formados por: dúas gaitas, tambor e bombo) e gaiteiros solistas (poderán levar, ou non, un acompañamento de percusión).
3. Na modalidade de pandeireta haberá catro categorías, que dependerá da idade da maioría dos compoñentes:
CATEGORÍA A: ata os 10 anos.
CATEGORÍA B: de 11 a 13 anos.
CATEGORÍA C: de 14 a 17 anos.
CATEGORÍA D: de 18 anos en diante.
Nas modalidades de cuartetos de gaitas e gaiteiros solistas, haberá unha soa categoría sen límite de idade.
4. Os grupos participantes poderán ser: femininos, masculinos ou mixtos, sendo obrigatorio o uso do traxe tradicional.
5. Os participantes poderán concursar en tódalas modalidades, sen embargo non poderán concorrer en máis dun grupo en cada unha delas. Na modalidade de cuartetos de gaita, sí poderán participar en máis dun grupo, sempre e cando non sexa tocando o mesmo instrumento.
6. Os premios serán os seguintes:
PANDERETEIRAS:
CATEGORÍA A e B: 1º premio: Trofeo e 200 ?
2º premio: Trofeo e 150 ?
3º premio: Trofeo.
Premio ó mellor vestiario en cada categoría
CATEGORÍA C e D: 1º premio: Trofeo e 250 ?
2º premio: Trofeo e 150 ?
3º premio: Trofeo.
Premio ó mellor vestiario en cada categoría
CUARTETOS DE GAITAS:
1º premio: Trofeo e 250 ?
2º premio: Trofeo e 150 ?
3º premio: Trofeo.
GAITEIROS SOLISTAS:
1º premio: Trofeo e 200 ?
2º premio: Trofeo e 150 ?
3º premio: Trofeo.
7. Cada grupo terá un tempo límite de 5 minutos, para interpretar a/ás peza/s coas que tomará parte no certame. O grupo que sobrepase dito tempo quedará descalificado.
8. No momento da calificación o xurado terá en conta:
- Autenticidade da peza, que terá que ser tradicional (no caso dos cuartetos de gaitas e gaiteiros solistas a peza pode ser recollida ou de composición).
- Dificultade da mesma.
- Afinación e interpretación.
9. O concurso terá lugar o día de 5 Abril de 2009 ás 17:00 para os Cuartetos de Gaitas e Gaiteiros Solistas, e o día 19 de Abril de 2009 con horario de mañá e tarde, (aínda por determinar) para os Grupos de Pandereteiras, no Centro Cívico Cultural de Arteixo. A hora de presentación, orde e normas serán enviadas previamente.
10. A folla de inscripción deberá chegar debidamente cumprimentada ó local da Asociación (Polígono de Sabón, 5 15142 Arteixo), antes do 20 de Marzo de 2009. Poderanse enviar tamén os seguintes correos electrónicos:
concursogaitacuartetos@yahoo.es
concursogaitasolista@yahoo.es
concursopandeireta@yahoo.es
(segundo a modalidade na que se participe)
11. O xurado será nomeado pola A.X. Xiradela, e os seus fallos e acordos serán inapelables.
12. A participación no concurso implica a total aceptación destas bases. Non se admitirá ningún cambio fora do prazo de inscripción. Asimesmo, a organización resérvase o dereito de esixir o D.N.I. ou o libro de familia de calquer participante, que semelle dúbida da idade, ben a requerimento de calquera agrupación, membro do Xurado ou que estime oportuna a Comisión
Organizadora, en caso de negarse ou non presentalo quedará descalificado.
13. Unha vez rematada a actuación de tódolos participantes e a avaliación do Xurado darase a coñecer os nomes dos gañadores, facéndose entrega dos premios acadados. O día de 5 de Abril de 2009 daranse a coñecer os premios dos Cuartetos de Gaitas e Gaiteiros Solistas e o día de 19 Abril de 2009 os de Pandereteiras. (Categoría A e C pola mañá e categoría B e D pola tarde).
14. Nesta convocatoria non participarán os grupos da A.X. Xiradela.
15. Calquera dúbida que queirades consultar será atendida pola A.X. Xiradela nos teléfonos:
Teléfono: 981 64 11 25
Tlf. Móbil: 646 87 59 53 (mañás) / 676 23 37 48 (tardes)
Correo electrónico: xiradela@yahoo.es
Corta feira 18 (Mércores)
? Leo Arremecaghona no Furancho Malaherba (Matamá)
? Xabier Díaz no Teatro do Andamio (As Roseiras - A Coruña) ás 20:45
? Carmen Rey en Arteria Noroeste (Compostela)
? Quempallou en Sarria
? Foliada na Fábrica de Chocolate (Vigo)
Quinta feira 19 (Xoves)
? Galegoz na sala Nasa (Compostela)
? Encontro de Cantautores: Marta Quintana, Xoan Eiriz e Xoan Rubia no Auditorio de Vilagarcia ás 20:00
Sexta feira 20 (Venres)
? Samesugas na Gentalha (Compostela)
? Victor Aneiros no Badulake de Ordes
? Os Chiquilicuatres no Sete Flores do Carballiño
? Ardentía no Furancho Malaherba (Matamá)
Sábado 21
? The Homens na Sala Babel (Lugo)
? Boy Elliott & the Plastic Bags en Silleda
? Os Trasnos de Moscoso no Pub Leblon de Pontecaldelas
? Tanto Nos Ten (TNT) no Furancho Malaherba (Matamá)
? GS21 ?Isolma? no Auditorio de Rianxo ás 21:00
? Duo Fdz. & Quintá no C.S. A Esmorga (Ourense)às 23:00
? Os Abrentes de Cerdedo en Quireza (Cerdedo)
? Serán de Moreira (Soutomaior)
? Serán en Borreiros (Gondomar)
Domingo 22
? Mamá Cabra no Centro Social de San Cosme (Barreiros) ás 18:00
? Uxía no Teatro Municipal Área Panorámica de Tui ás 20:30
Projecto [trepia]: 'Todo o que facemos ten base na música tradicional'
Conseguen mesturar o son do sacho coa electrónica, a videocreación e a performance cos puntos da xota ou da muiñeira, a coroza cos vaqueiros. Non queren recuperar a tradición, senón deconstruíla. Projecto [trepia] son unha das propostas musicais máis interesantes dos últimos tempos. ANT TV estivo con eles.
Acaban de editar o seu primeiro disco n'A Regueifa, e gañaron o primeiro premio do certame GZ Crea na súa modalidade de música. Influídos polo trío sueco Hedningarna, Mercedes Peón, Ochre, Landau, Matthew Herbert, Galandum Galundaina, Björk, Aphex Twin, e sobre todo polos vellos e vellas que cantaron e tocaron toda a vida, Projecto [trepia] definen o que fan coma "psicofolk" ou "electrotradi". Danza, música e videocreación conviven na escena. Falamos con Xandre (voz e zanfona), Andrea (voz e pandeireta), e Xito (batería).
GalegoZ presentando novo disco "Viñeron da Galiza interior"
+ Labregos no tempo dos Sputniks
19 Marzo - Sala Nasa - Compostela - 21:00
Bases electrónicas mesturadas con reggae, funk e soul, e salpicadas por letras combativas, irreverentes e as veces incluso surrealistas conforman o orixinal son de GalegoZ. Música marxista-electricista, ARANHOTO STYLE! Música para bailar pensada e feita en Galiza. Samplers, loops, percusions, guitarras, ventos e voces, apoiados por vídeo e performance conforman este espectáculo galego multimedia. Unha ciber-verbena electrónica con melodías sinxelas, ventos contundentes, estética circense, actitude punk e tres voces dándolle guerra ó poder e as inxustizas sociais, fuxindo de dogmatismos e sen perder nunca o bon humor... E, por suposto, sen esquecerse da festa. GalegoZ estrea o seu novo disco a mediados de marzo do 2009.
Xa está aquí 'Em Terra de Ninguém', o disco debut de Som do Galpóm: reggae, funk, rap...
Por fin está nas tendas 'Em Terra de Ninguém', o agardado debut discográfico de Som do Galpóm, os gañadores da última edición de Nsaio no Camiño. Trátase dunha recompilación de trece temas montados sobre as bases do funk, do reggae e do rap, trece cancións que falan da amizade, da naturalidade e, sobre todo, da perda de atributos humanos, sociais e naturais básicos na sociedade de hoxendía.
Gravado nos estudos Casa de Tolos, de Segundo Grandío, durante o mes de xaneiro, e cun elaborado deseño gráfico que reivindica a volta ao orgánico, nesta era das máquinas, Som do Galpóm presentan a súa alternativa ao furturo da música galega.
O músico e poeta sarriao Eloi Caldeiro deu a coñecer este xoves o libro-disco Servizos informativos, con trece temas ?nos que trata temas que foron portadas en xornais ou noticias destacadas nos telexornais e que logo desapareceron?. A motivación deste traballo, que comezou en 1999, é que ?as cousa seguen enquistadas, non se acaban cando pechas o xornal ou acaba o telexornal?.
Caldeiro define Servizos informativos como ?poesía urxente de quen le as noticias e fai unha reflexión inmediata sobre iso?. Esas noticias ?son as que saen nos medios de comunicación, como nenas violadas en Tailandia ou a guerra de hutus e tutsis?.
?Son trece cancións e poemas que falan das circunstancias horrorosas que hai no mundo e que nos levan a pensar en que se acaba todos», comenta, para apuntar que ?cada poema ten súa música,pois, cando falo das pateiras soan cadencias africanas, cando falo da ablación soan pezas árabes e cando falo de memoria histórica, soa o chelo ou violín para darlle un aire melancólico?.
A maiores, cada tema leva unha versión instrumental ?para que se poidan utilizar no ensino e os rapaces poidan experimentar cos temas?. O volume foi editado por Atlantia Edicións e distribuído na colección Xanela.
A Coral de Ruada celebra os seus 90 anos cunha mostra sobre o seu patrimonio
A formación ourensá é a máis antiga de Galicia tras as oriúndas de Ferrol e A Coruña
Suman 90 anos dando o cante desde Ourense e polo mundo, sobrevivindo ás monarquías, repúblicas e democracias, mentres afinaban as súas gorxas para enxalzar á terra e o pobo galego, «tal e como está recollido nos nosos estatutos», apunta o seu actual presidente, Eladio Quevedo, mentres busca unha fórmula para sintetizar o «avultado programa de actos previsto para celebrar un aniversario tan importante como este, tanto para nós como para a cidade de Ourense».
Unha efeméride que foi recoñecida fai poucos días pola Real Academia Galega de Belas Artes, ao serlle concedida a décimo cuarta Medalla de Ouro Marcial do Adalid, «algo para o que foi necesario preparar un dossier de máis de cinco quilos de peso no que se recollía toda a historia da coral», confesa o seu máximo dirixente salientando ao pronunciar o peso final do expediente presentado para obter este galardón.
Un recoñecemento que desde a coral ourensá acolleron con gran alegría na intimidade dos seus ensaios, realizados vocacional e reservadamente na parte alta do Teatro Principal, sede ademais do coro e lugar de exposición do amplo patrimonio «que unicamente os membros da coral coñecemos na súa totalidade» e onde cohabitan loureiros como a gravata da bandeira doada por Alfonso XIII, a Placa de Ouro do Centro Galego de Buenos Aires, entregada en 1931, as medallas de Galicia e de Ouro da cidade de Ourense, o premio Manuel Lorenzo na súa primeira edición, do Real Coro Toxos e Froles do Ferrol.
Actualmente, a Coral de Ruada centra o seu labor na difusión dos temas folclóricos galegos, tanto en polifonía galega como universal, que está constituída por 44 voces mixtas e 7 instrumentistas -gaita, percusión, zanfoña, piano e órgano- baixo a dirección de Juan José Rumbao Requejo.
Axenda de aniversario
«Dada a nosa condición apolítica, preferimos esperar a que pasasen as eleccións para presentar o programa -farano nas próximos semanas- de actos que realizaremos, aínda que xa podemos adiantar unha gran exposición no mes de setembro -Centro Cultural da Deputación- e novembro -auditorio municipal-, onde pretendemos que os ourensáns e os seus visitantes coñezan todo o patrimonio acumulado pola coral nestes 90 anos, tempo no que son incontables os obsequios e outros obxectos de irmandamento que conseguimos reunir na coral», segundo adiantou a La Voz o presidente Eladio Quevedo.
Outro dos adiantos previstos pola Coral de Ruada para celebrar o 90 aniversario céntrase na próxima edición do Certame Internacional de Coros de Ruada, que con motivo da festa ourensá do Corpus, congregará nas Burgas ás corais decanas e hermanadas de Galicia -Toxos e Froles de Ferrol, Cantigas dá Terra dá Coruña e Cantigas e Agarimo de Santiago -, ademais doutras dúas portuguesas e unha aínda por confirmar procedente de Toulouse, Francia.
Non hai nada mellor que estar un domingo frío de Entroido co ceo azul e despexado nas montañas de Vilariño de Conso sentindo retumbar en todo o corpo o son ancestral dos bombos dos folións, como comproba hoxe o equipo de "Alalá". Así poden describirse algunhas das sensacións que transmite este Entroido, pouco coñecido, a pesar de estar moi preto de Xinzo, Laza e Verín e de ser un dos máis antigos de Galicia e realmente vistoso.
Os folións son grupos moi numerosos de veciños de todas as idades que tocan uns enormes tambores de Entroido, gadañas e sachos seguindo un ritmo diferente segundo a parroquia. Acompañándoos van os boteiros, as máscaras propias deste Entroido, cheas de cor e que bailan e saltan ao son dos bombos.
O domingo xúntanse en Vilariño os folións de varias parroquias, pero durante o resto dos días de Entroido unhas aldeas visitan ás outras co seu folión, merendan xuntos, dedícanse coplas e os máis novos corren pola ladeira. Porque se algo caracteriza este Entroido, ademais dos bombos e dos boteiros, é o sentimento de unión entre os veciños e a maneira na que participan e gozan todos, desde o neno máis pequeno ata o máis vello da aldea.
Segunda feira 16 (Luns)
? Festa aniversario na Casa das Crechas (Compostela)
Terza feira 17 (Martes)
Corta feira 18 (Mércores)
? Leo Arremecaghona no Furancho Malaherba (Matamá)
? Xabier Díaz no Teatro do Andamio (As Roseiras - A Coruña) ás 20:45
? Carmen Rey en Arteria Noroeste (Compostela)
? Quempallou en Sarria
Quinta feira 19 (Xoves)
? Galegoz na sala Nasa (Compostela)
? Encontro de Cantautores: Marta Quintana, Xoan Eiriz e Xoan Rubia no Auditorio de Vilagarcia ás 20:00
Sexta feira 20 (Venres)
? Samesugas na Gentalha (Compostela)
? Victor Aneiros no Badulake de Ordes
? Os Chiquilicuatres no Sete Flores do Carballiño
? Ardentía no Furancho Malaherba (Matamá)
Sábado 21
? The Homens na Sala Babel (Lugo)
? Boy Elliott & the Plastic Bags en Silleda
? Os Trasnos de Moscoso no Pub Leblon de Pontecaldelas
? Tanto Nos Ten (TNT) no Furancho Malaherba (Matamá)
? GS21 ?Isolma? no Auditorio de Rianxo ás 21:00
? Duo Fdz. & Quintá no C.S. A Esmorga (Ourense)às 23:00
? Os Abrentes de Cerdedo en Quireza (Cerdedo)
? Serán de Moreira (Soutomaior)
? Serán en Borreiros (Gondomar)
Domingo 22
? Mamá Cabra no Centro Social de San Cosme (Barreiros) ás 18:00
Tras oito anos de espera, estrease nos cines de todo o Estado a última película do director e guionista Ángel de la Cruz, 'Os mortos van á présa', que xira en clave de humor ao redor da morte. Fixéronse 48 copias do filme das que só tres están dobradas ao galego.
Tres parellas de tres xeración diferentes, varios relacións encontradas e un morto prematuro mestúranse sobre o pano de fondo dunha pequena vila mariñeira galega. Con este punto de partida, Ángel de la Cruz elaborou en 2001 o guión de Os mortos van á presa, que finalmente se estrea hoxe nos cines de todo o Estado.
Na trama, Irene, unha camioneira dunha empresa ao por maior, chega a vila de Fariño do Mar, coa intención de adquirir marisco. O seu camión queda atascado no medio dunha ponte, próximo á porta do camposanto, xusto o día que os veciños dan o último adeus a Cándido, vello mariñeiro e artista local.
Para a súa proxección en salas, as produtoras Artemática, Sempre Cinema, Perro Verde Filmes, Producción Resonancia, Rosp Corunna e Cinematografo Films contan con 48 copias da película para todo o Estado, das que tan só 3 están en galego.
O filme, protagonizado por Neus Asensi e Chete Lera, proxectaranse en galego en:
- Vigo, nos Multicines Norte,
- Lugo, nos Multicines Centro,
- Lalín en Filmax Portiñas Cine.
Sexta feira 13 (Venres)
? V Encontro coa Zanfona Contemporánea en Narón
? O Sonoro Maxín no Liceum do Porriño
? Pito de Pikasso no Pub Fardela de Vilalba
? Maghúa ás 18:30 no salón de actos da EOI de Ferrol
? Maria Manuela, Pilocha, Paloma Suances e Xiana Lastra no Circulo das Artes de Lugo ás 20:30
? Irmandiños de Vincios no Furancho Malaherba (Matamá-Vigo)
? Foliada no Muiño da Ponte de Reboreda (Redondela)
? Serán da Ermida (Pazos de Borbén)
Sábado 14
? V Encontro coa Zanfona Contemporánea en Narón
? Victor Aneiros na sala Contrabajo de Vigo
? María Manuela e Ledicia no Mercado Gandeiro de Lourenzá ás 20:00
? Xose Constenla no Auditorio Municipal de Riveira ás 20:30
? Os Tres Trebóns (Xurxo Souto) no C.S. A Esmorga (Ourense) ás 22:30
? Quempallou en Taboada (Lugo)
? Os Chupacabras no Furancho Malaherba (Matamá-Vigo)
? Serán no Centro Cultural de San Andrés de Comesaña (Vigo)
Domingo 15
? V Encontro coa Zanfona Contemporánea en Narón
? Tino Baz e Miro Casabella na Casa da Cultura de Guntín ás 12:00
? Uxía e Trío Vaamonde, Lamas & Romero na Festa o Queixo de Arzua
Programa do V Encontro coa Zanfona Contemporánea (Narón)
Venres 13 marzal 2009
Feira do Trece. Sedes
10 h Presentación do encontro
-Actuación musical: Dúo sobre rodas
-Degustación de viño e queixo
Aldea Nova. Sedes
12 h Actividades para escolares
-Panel de experienciasdo obradoiro da Centrad: Luciano Pérez
-Concerto artístico-didáctico co Dúo Sobre rodas
Auditorio de Narón
20.30 h Concerto:
-Grégory Jolivet
-Xarnege
Sábado 14 marzal 2009
Aldea Nova
10 a 13.30 h e 15 a 18.30 h
-Curso de Grégory Jolivet
19 h Relatorio
-?A zanfona ibérica? con Xulio García Bilbao
21 h Palco aberto
-Escenario para músicos espontáneos
Domingo 15 marzal 2009
Aldea Nova
10.30 a 14.30
-Curso Grégory Jolivet
O Encontro coa Zanfona Contemporánea é unha produción exclusiva de aCentral Folque para o Concello de Narón
Nas comarcas do Condado e A Paradanta hai actividades grupais que se perden no tempo, mesmo semella que leven toda a vida realizándose. De entre as máis coñecidas están os seráns que comezan despois do día 1 de novembro e rematan co Entroido, aínda que estas foliadas actuais (como lle chaman na provincia da Coruña) cheguen ata xuño. Outras tradicións menos coñecidas son os cercos. As prohibicións que viñeron despois da Guerra Civil, a falta de poboación e a mudanza de costumes fixo perigar a súa continuidade. 
En 2013, cando vexa a luz a vixésimo terceira edición do dicionario da Real Academia Española (RAE), "tonto" xa non será sinónimo de "galego". Dentro dun par de meses, segundo José Manuel Blecua, secretario da Academia, na páxina de Internet (www.rae.é) xa se indicará que o artigo está enmendado. A RAE segue sostendo que no fala coloquial de Costa Rica utilízase "galego" co significado de "tonto", pero decidiu retiralo porque non se acharon "documentos escritos" nos que apareza plasmado este uso. 
A Deputación da Coruña e a Fundación Paideia impulsan a produción discográfica. 
A charanga máis veterana e popular da comarca do Val Miñor termina a gravación do seu primeiro disco compacto
Será este luns 23 de marzo no Forum Metropolitano de Coruña ás 21h nun concerto enmarcado dentro do ciclo primavera-verano Forumfolk 09.
Para tod@s aqueles que participades na representación da Reconquista da Vila de Vigo lembrar que o derradeiro ensaio xeral é este sábado ás 20:30 comezando na Praza da Constitución.
Sexta feira 20 (Venres)
Os ex alumnos de Cabral de Xurxo García recoñecen a súa traxectoria como mestre. O gaiteiro comezou o seu andaina hai 30 anos en Os Ventos de Comesaña 
Corta feira 18 (Mércores)
GalegoZ presentando novo disco "Viñeron da Galiza interior"
Xa está aquí 'Em Terra de Ninguém', o disco debut de Som do Galpóm: reggae, funk, rap... 
O músico e poeta sarriao Eloi Caldeiro deu a coñecer este xoves o libro-disco Servizos informativos, con trece temas ?nos que trata temas que foron portadas en xornais ou noticias destacadas nos telexornais e que logo desapareceron?. A motivación deste traballo, que comezou en 1999, é que ?as cousa seguen enquistadas, non se acaban cando pechas o xornal ou acaba o telexornal?.
A Coral de Ruada celebra os seus 90 anos cunha mostra sobre o seu patrimonio 
Imos dar unha primicia, os concertos da Festa da Reconquista da Vila de Vigo deste ano, para ir abrindo boca a tod@s:
Segunda feira 16 (Luns)
Tras oito anos de espera, estrease nos cines de todo o Estado a última película do director e guionista Ángel de la Cruz, 'Os mortos van á présa', que xira en clave de humor ao redor da morte. Fixéronse 48 copias do filme das que só tres están dobradas ao galego. 
Sexta feira 13 (Venres)
Da sección Malmequer desplazada en Coruña chegannos as fotos da Foliada de entroido que tivo lugar no Forum Metropolitano.
Xa están colgadas as fotos deste pasado Venrespirar, na páxina da Asociación:
Programa do V Encontro coa Zanfona Contemporánea (Narón)