|
|
|
|
|
|
| A FELICIDADE |
|
Os que saben din que unha das cousas que hai que facer en vacacións é concentrarse en todo o que nos pode facer felices.
Desde os gregos estamos lidando coa mesma teima: queremos ser felices.
Eu coido que hai que tentar selo todo o ano pero, xa que estou de vacacións, seguirei o consello dos sabios, pero con máis entusiasmo.
Así que, no básico, vou escribir ( rematar, dunha vez, unha novela que empecei co ano ) e, sobre todo, ler e ler e ler e ler e ler e ler e ler e ler e ler e ler...( ando con isto agora ). |
|
|
|
|
| ¿LES TANTO COMA UN NEN@ DE PRIMARIA? |
|
 Hoxe Antena 3 estrea un concurso que non creo que vexa, e que leva o provocador título de ¿Sabes más que un niño de primaria?. Aí na foto, o presentador.
Trátase de averiguar se un adulto sabe o que é un morfema, que son os mililitros, os decalitros e todo iso.
Cousas de primaria que calquera cativo controla.
Vendo os libros de 6º de Primaria non teño vergonza en recoñecer que non me lembro de moitas cousas. Nin nos da ESO. Nin nos de Bacharelato ( e iso que eu fixen o BUP, teoricamente, de máis nivel ). Xa que logo, fixéronnos aprender moitas cousas que, a fin de contas, só se trataba de memorizar. E suponse, segundo os programas oficiais, que todo iso hai que aprendelo cando nenos, para non esquecelo xamais.
Pero os adultos non o recordamos. Esquecémolo. ¿Canta xente adulta recorda como se divide con decimais?, ¿alguén se anima a dar a táboa dos elementos químicos?, ¿préstavos unha raíz cadrada sen calculadora?
Xa verán vostedes o que vai rir a xente concursando desde casa e descubrindo que non saben a fórmula da auga.
Todo isto a conta da seguinte reflexión: un pode andar pola vida sen saber o que é un morfema; un pode andar pola vida sen analizar sintácticamente; un pode andar pola vida sen saber o que é unha mitocondria. E así ad infinitum. Sen embargo, na escola insístese en que "aprendan" cousas, ese tipo de cousas ( é dicir, que memoricen e logo cuspan nun exame e despois esquezan ) moito máis que, xa o imaxinan, que lean ou que escriban. E a cousa paréceme preocupante: así como abandoan a primaria, moitos cativos non volven coller un libro. Na adolescencia iníciase unha deserción masiva do libro. Xa que logo, cousas que había que alicerzar en primaria, non se conseguiu que se asenten. Len en primaria. Os libros forman parte da súa formación. Os libros e as personaxes de ficción e dos contos. Poucos nenos en primaria hai que rexeiten o libro, incluso, o recomendado. Os pais sabemos ben do que estou a falar. E sabemos que en moitas clases de primaria hai Bibliotecas de Aula e que, ademais, se utilizan.
En primaria, máis ou menos, menos ou máis, van lendo. Pero despois, déixano.
Algo se estará a facer mal.
Que monten un concuso sobre iso. Doulles o título: ¿Les tanto coma un neno de primaria? |
|
|
|
|
| SOMOS SUMERIOS |
|
Eu son sumerio.
Ti que me les es sumerio.
Ela, quizais, a da foto do coche, é sumeria.
Leo nunha revista algo que, non por sabido, deixa de abraiarme: hai seis mil anos os sumerios inventaron a escritura, puxeron pensamentos por escrito, rexistraron himnos, gravaron as súas lendas. Hai seis mil anos un pobo decidiu agasallarnos cun dos presentes máis fermosos que maxinarnos poidamos: a verba escrita.
Agora eu utilizo, sumerio, a súa invención. E vós, sumeri@s, tamén.
Eu son sumerio.
E ti que me les.
E quizais ela, dentro do coche, se o que está a facer é ler.
Son sumerio cando decido desaparecer do mundo lendo a Conrad. Cando decido sentar, abrir o ordenador e escribir un poema. E ti tamén o es cando opinas sobre o que eu escribo. Sono eu cando contesto. Os dous empregamos o seu invento xenial.
Sumerios.
Case que nada deixou aquel imperio entre nós. Algunha imaxe. Tres ou catro cascos militares.
Sen embargo, o seu xenio, a través da escrita, segue entre nós. E seguirá. Quizais non en papel. Quizais só na pantalla.
Mais seguirá.
Seguirei lendo e escribindo. Coma ti e coma el e coma ela e coma os que virán. En calquera parte. Incluso dentro do coche. Quizais é o que está a facer, sumeria, a muller da foto.
( E remato cunha conclusión tristeira: o espazo xeográfico da antiga Sumeria, é dicir, alí onde a escritura naceu, é dicir, onde a civilización naceu - Grecia non se tería dado sen os sumerios; ti e eu tampouco - é, a día de hoxe, o escenario da barbarie, da guerra e da ausencia de civilización. Un horror imposible de poñer en palabras ). |
|
|
|
|
| ANNA FRANK. 60. |
|
 Estes días conmemórase o sesenta aniversario da publicación do Diario de Anna Frank.
É difícil dicir algo orixinal sobre o texto sen repetir algunha trivialidade. Direi, só, que é a demostración da forza da palabra escrita para nos enfrontar á brutalidade; é, tamén, a demostración de que a arte chega máis e mellor aos corazóns do que nunca poderá chegar a ciencia.
Fai máis pola causa humana este diario, ou La Lista de Schlinder, que todos os ensaios, estatísticas, estudos e informes que poidamos ler sobre o holocausto.
O diario de Anna Frank sérvenos para reflexionar, tamén, sobre os holocaustos silenciosos e invisibles que, hoxe tamén, estamos a facer no mundo. Pensemos só nun dato: cada día morre de fame ( e porque nos dá a gaña ) tanta xente como para encher un estadio como o de Balaídos.
Moitos, a modo de diario, escribimos un blog.
Reflexionamos todos os días.
Xamais chegaremos, nin de moi lonxe, á profundidade á que chegou Anna Frank co seu diario. |
|
|
|
|
| O RISO DE TITO |
|
 Conta a poeta nicaraguana Claribel Alegría no seu libro Mágica Tribu ( Berenice ) no que lembra a grandes escritores dos que foi amiga, que Augusto Monterroso, a quen ela chamou sempre Tito, era un home sabio, porque tiña senso do humor. Escoitémola: "Nunca he conocido a alguien con tan agudo sentido del humor. Empezaba por burlarse de si mismo (...) El sabía lo mucho que valía, pero quería preservarse de la seriedad, de la solemnidad. Se burlaba de todo lo que amaba porque amaba con alegría. Se reía del otro como se reía de si mismo"
Teño para min que cando máis seria se pon a xente, máis parva é. Hai xente para a que todo é serio, todo é importante, todo é terriblemente importante.
Pobres.
A xente sabia ri. E ri moito. E non se toma en serio. Polo xeral, canta máis seriedade, transcendencia, reverencia, eminencia, títulos, secretarias, portas, instancias... rodean a un personaxe, menos ten que ofrecer.
Como mostra, este conto de Monterroso, titulado El Eclipse e que, confeso, teríame encantado escribir:
"Cuando Fray Bartolomé Arrazola se sintió perdido aceptó que ya nada podría salvarlo. La selva poderosa de Guatemala lo había apresado, implacable y definitiva. Ante su ignorancia topográfica se sentó con tranquilidad a esperar la muerte. Quiso morir allí, sin ninguna esperanza, aislado, con el pensamiento fijo en la España distante, particularmente en el convento de Los Abrojos, donde Carlos Quinto condescendiera una vez a bajar de su eminencia para decirle que confiaba en el celo religioso de su labor redentora.
Al despertar se encontró rodeado por un grupo de indígenas de rostro impasible que se disponían a sacrificarlo ante un altar, un altar que a Bartolomé le pareció como el lecho en que descansaría, al fin, de sus temores, de su destino, de si mismo.
Tres años en el país le habían conferido un mediano dominio de las lenguas nativas. Intentó algo. Dijo algunas palabras que fueron comprendidas.
Entonces floreció en él una idea que tuvo por digna de su talento y de su cultura universal y de su arduo conocimiento de Aristóteles.
Recordó que para ese día se esperaba un eclipse total de sol. Y dispuso, en lo mas íntimo, valerse de ese conocimiento para engañar a sus opresores y salvar la vida.
-Si me matáis -les dijo- puedo hacer que el sol se oscurezca en su altura.
Los indígenas lo miraron fijamente y Bartolomé sorprendió la incredulidad en sus ojos. Vio que se produjo un pequeño consejo, y esperó confiado, no sin cierto desdén.
Dos horas después el corazón de fray Bartolomé Arrazola chorreaba su sangre vehemente sobre la piedra de los sacrificios (brillante bajo la opaca luz de un sol eclipsado), mientras uno de los indígenas recitaba sin ninguna inflexión de voz, sin prisa, una por una, las infinitas fechas en que se producirían eclipses solares y lunares, que los astrónomos de la comunidad maya habían previsto y anotado en sus códices sin la valiosa ayuda de Aristóteles". |
|
|
|
|
| A LUZ NOVA |
|
Veño de rematar a lectura dun libro fantástico que non podo deixar de recomendarvos con entusiasmo. O seu autor é Vicente Luis Mora. O libro chámase La Luz Nueva, e está editado por Berenice. A moitos xa lle soará o nome do autor polo seu excelente blog.
No libro fala de moitas cousas. Entre outras, de que é innegable que moitos dos que agora escribimos e nacimos despois de 1960, é dicir, diante da televisión, non podemos deixar de notar a súa influencia en todos e cada un dos nosos textos. E leva razón. E fala diso e do impacto, no xeito de escribir, das novas tecnoloxías. A literatura, xa que logo, vólvese fragmentaria, cun discurso cheo de hipertextos e narrativamente tendente ao videoclip. A imaxe vólvese a raíña, e sobreabondan, así, as novelas "adaptables" ao cine, escritas cunha estructura de telefilme.
É especialmente interesante cando fala de como a xente, a forza de ver tantísimas horas a televisión, termina entendendo que a realidade é a televisión e non a realidade que se ve pola rúa ou a través da fiestra.
Rematei o libro onte á tardiña. E esta mañá collín o Faro de Vigo, e ese mestre do humor que é Davila regalounos esa alfaia que reproduzo aí enriba.
É o complemento perfecto. |
|
|
|
|
| PEDIATRAS |
|
 Aviso para navegantes: ninguén vai poder acusarme de radical.
A nova di que onte unha pediatra foi denunciada na Coruña por esixirlle a un neno, cun trato (cito a noticia ), "profundamente vexatorio" e "con moi malos modos", que se dirixise a ela só en castelán.
Verán que non son nada radical.
Os médicos, coma os profesores, pero nomeadamente os pediatras, deben destacar, a parte de polos seus coñecementos e habilidades técnicas, por ser posuidores dunha profunda humanidade. Se che falta isto último, nin exerzas a mediciña ( House é fabuloso porque é un personaxe de ficción; na realidade non o aturariamos ) nin deas clase. Ninguén che obriga. Déixao. Porque, se che falta iso, os teus pacientes, os teus alumnos, sufrirán.
E todos temos aturado, máis dunha vez e de dúas, a un médico ou profesores insoportables.
Non vou ser radical.
A parte, para exercer a mediciña, e en especial se es pediatra, tes que coidar moito, en beneficio da saúde do doente, a túa comunicación con el. É importante que vos comuniquedes ben. Non podes poñerlle chatas á comunicación.
A este derradeiro argumento podería agarrarse calquera e dicir, ¿ve vostede?, ¿que lle costaba a ese neno falarlle en castelán?
Vale. Pero non sexamos radicais.
Lembremos, só, que a ninguén se lle obriga a ser médico. Lembremos que a ninguén se lle obriga a ser médico en Galicia. E lembremos, finalmente, e xa ven que pouco radical son, que en Galicia hai dúas linguas oficiais. E espero, xa que logo, que ninguén me considere un radical por dicir esta obviedade de perogrullo: se queres exercer a mediciña, incluso falando ti, médico, sempre en castelán, polo menos, digo eu, polo menos, digo humildemente, polo menos e sen pretender soar radical, polo menos deberías poder entender cun mínimo de seguridade unha das dúas linguas oficiais.
¿Verdade que non son radical?
Xa sei que non.
Radical é a actitude dalgunhas pediatras. |
|
|
|
|
| O PEDRÓN |
|
Onte chegoume o libro que recolle os traballos premiados no Certame de Narracións Modesto R. Figueiredo correspondente aos anos 2004 e 2005.
Todo un clásico. Teno recibido xente coma Xavier Alcalá, Tucho Calvo, Suso de Toro, Xosé Manuel Martínez Oca...
Sae da man, como é habitual, de Edicións do Castro.
Nese libro podedes atopar o meu traballo Ningún fascista morreu inxustamente, que foi recoñecido co primeiro premio na edición de 2005.
Atoparedes aí, ademais do meu traballo, textos moi interesasntes de xente coma Agustín Agra ou Paco López-Barxas.
Quedades convidados á lectura. |
|
|
|
|
| O NOBEL PARA DYLAN |
|
Non sen certa retranca ( e non sen certa razón ) fala hoxe Camilo Franco en La Voz de Galicia sinalando a contradiccíón que supón que serísimos académicos lle dean o Príncipe de Asturias a un rockeiro cando o rock, por certo, é antiacadémico.
Sen embargo, o que Camilo non vai poder negarme, nin ninguén, é que Bob Dylan xa non só merece o Príncipe de Asturias das Artes senón o Nobel de Literatura.
Esquezámonos da música de Dylan ( direino: non son un gran fan ), e quedemos coa poesía ( direino: son un gran fan ). As letras das cancións son unha das formas da poesía. Por algo se chama lírica ( de lira: instrumento musical ); por algo as primeiras formas foron cancións: as cantigas.
Non é difícil rastrear a influencia das letras de Dylan en moita da poesía do século XX e, claro, tamén desde XXI. A súa presenza, xa que logo, na literatura contemporánea, é innegable. E que perdurará, por suposto, na historia ( da música e da literatura ), tamén. Moito máis, por certo, que outros que si que o recibiron e que, sospeito, pasados os anos irán sendo esquecidos.
Que lle dean o Nobel ( aínda que eu, só por isto, xa lle daría todos os premios ) |
|
|
|
|
| MERCADO ( GALICIA COMO SOCIEDADE PRE-INDUSTRIAL) |
|
Temos que sacarnos complexos de enriba.
Hai que ser ambiciosos.
Temos que deixar de pedir perdón.
E dignificar o feito de crear.
Debemos ser modernos.
E estar así no mundo.
Antón Reixa, unha vez máis, vai sobrado de razón cando afirma hoxe, en El País ao respecto da creación da Axencia Galega de Industrias Culturais: Tradicionalmente, facer cultura en Galicia viña asociado a unha idea bohemia de voluntarismo, filantropía e mesmo certo mesianismo. (...) Aos artistas non nos gusta falar nin pensar no mercado, pero si debemos ser responsables da conquista do público porque a cidadanía é o destinatario natural da nosa actividade.
E o que todos e todas necesitanos é conquistar un ocio creativo e que a cultura propia non sexa simplemente parte da liturxia administrativa e do ensino obrigatorio. Por iso, a industria cultural ocupa un lugar importante no produto interior bruto dos países modernos. Sómolo nós?
Independentemente da resposta que poida ter esa pregunta de Reixa, o certo é que os escritores, pintores, músicos, cineastas, os artistas en xeral deste país, temos que comezar a actuar, ao respecto da nosa tarefa artística, con esa mentalidade. Menos bohemia e máis profesional. Coma se a situación fose normal. Como se fosemos un país moderno.
Insisto: sen complexos, ambiciosos. Dignos. Xurxo Borrazás, no libro que eu recomendaba hai uns días, explica moi ben o terrible que é para os escritores de Galicia que se espere deles que teñen que ofrecer obras que fagan medrar o espírito nacional de Galicia, ou que axuden a elevar o nivel da literatura galega, ou que escriban, dunha vez, A Gran Novela. En ningunha literatura do mundo se pide tal cousa. Cando Luis Landero, por dicir o primeiro que me vén a cabeza, ou Philip Roth sentan a escribir, non pensan en nada diso. Fan un producto. Evidentemente diferente doutros moitos que se venden no mercado. E concéntrase, só, en facer arte, en producir beleza. Porque están nunha situación moderna e, se me permitides, industrial.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
